Korzystanie z tej witryny oznacza wyrażenie zgody na wykorzystanie plików cookies.
Więcej informacji możesz znaleźć w naszej Polityce prywatności.
city break

Przewodnik po Edynburgu

Przewodnik po Edynburgu

Whisky, wygasłe wulkany i średniowieczny klimat – Edynburg! Miasto położone na skalistych zboczach, gdzie współczesność i historia przenikają się wzajemnie, a siła kontrastu uderza każdego turystę. Jest to również miejsce tańca, pokazów, festiwali i spektakli ulicznych, które co roku przyciągają setki turystów.

Wyszukaj ofertę

Kierunek:
od:
do:
Dorosłych:
Wiek dziecka 1:
Wylot z:

Edynburg

Edynburg (ang. Edinburgh ) - miasto w Wielkiej Brytanii; od 1437 stolica Szkocji i siedziba szkockiego parlamentu, którego obrady wznowiono w 1999 po przerwie trwającej od zjednoczenia z Anglią 1707. Od 1583 miasto uniwersyteckie. Obecnie znajdują się tam 4 uniwersytety: University of Edinburgh, Heriot-Watt University, Edinburgh Napier University i Queen Margaret University. W 2010 Edynburg miał 486 120 mieszkańców, co czyni go siódmym co do wielkości miastem w Wielkiej Brytanii. Miasto słynie z licznych dorocznych imprez i festiwali, z których najsłynniejszymi są Edinburgh International Festival, Fringe (festiwale teatralne) oraz Military Tattoo (występy orkiestr wojskowych), odbywające się w sierpniu.

Historia

Pierwsze ślady ludzkiego osadnictwa w okolicach Edynburga datuje się na epokę brązu i żelaza. Miasto bierze swoje początki od twierdzy obronnej założonej na wzgórzu zamkowym przez Edwina, króla Nortumbrii. Wokół twierdzy zaczęła powstawać osada, a gdy jej mieszkańcom przydzielono ziemie na tereny uprawne, ukształtował się pierwotny układ przestrzenny miasta. Pierwszą twierdzę nazywano w języku brytyjskim Din Eidyn, co oznacza "Twierdzę Edwina". Nazwę tę przekształcono w języku angielskim na Edwinesburch, a następnie na dzisiejszą Edinburgh.

W 1. poł. IX wieku Edynburg wraz z całą Nortumbrią został podbity przez duńskich wikingów i włączony do obszaru prawa duńskiego. Po pokonaniu Duńczyków przez Edwarda Starszego w 910 miasto zostało przejęte przez Szkotów. W 1020 król Malcolm II włączył Edynburg na stałe do terytorium królestwa Szkocji. W XII w. pod edynburskim zamkiem istniało małe miasto, a w jego pobliżu rozwijała się osada przy opactwie Holyrood. W XIII w. obie osady stały się własnością królewską. Jednocześnie Edynburg wraz z pogranicznym rejonem Borders stał się przedmiotem sporu pomiędzy Anglią a Szkocją. Spowodowało to długotrwałe walki pomiędzy oboma królestwami w czasie których Anglicy często oblegali i zdobywali miasto. W ciągu następnych stuleci Szkoci zdobyli przewagę w potyczkach z wojskami angielskimi i w XV wieku król Szkocji Jakub IV zdecydował o przeniesieniu stolicy kraju ze Stirling do Holyrood, przez co Edynburg stał się faktycznie stolicą Szkocji.

Pod rządami szkockiej monarchii miasto rozwijało się pod względem gospodarczym i kulturalnym. W 1603 król Szkocji Jakub VI jako pierwszy z dynastii Stuartów koronował się na króla Anglii, łącząc oba kraje unią personalną. Tego samego roku założył on Szkocki Parlament, który wkrótce utworzył swoją siedzibę na głównej ulicy Edynburga Royal Mile. W dawnym budynku pierwszego szkockiego parlamentu znajduje się obecnie Sąd Najwyższy Szkocji. W 1639 próba narzucenia Szkocji wyznania anglikańskiego wywołała zamieszki w Edynburgu, które rozwinęły się w bunt całego kraju, prowadzący w konsekwencji do Angielskiej Wojny Domowej. Po rozbiciu wojsk szkockich przez Olivera Cromwella Edynburg został zajęty przez Anglików.

W 1745 wybuchło 2. Powstanie Jakobickie przeciwko rządom angielskim. Armia powstańcza zajęła Edynburg, jednak po kilku początkowych zwycięstwach została rozgromiona pod Culloden. Klęska powstania była początkiem angielskich represji wymierzonych w Szkotów. Jako znak angielskiej dominacji postanowiono zbudować nową dzielnicę, przeznaczoną głównie dla bogatych angielskich mieszczan, którą nazwano New Town. Na północ od zamku utworzono symetryczny układ szerokich i wygodnych ulic, przy których wznoszono szeregi wytwornych kamienic mieszczących apartamenty, banki i urzędy. Nazwy ulic w nowej dzielnicy miały upamiętniać angielską rodzinę królewską - centralna ulica nosi nazwę George Street od imienia króla Jerzego III, a równolegle po jej bokach biegną ulice Queen Street i Princes Street, których nazwy upamiętniają żonę Jerzego, królową Charlottę oraz ich synów.

Klęska walk o niezależność nie spowodowała jednak upadku Edynburga. Inwestycje w dzielnicy New Town połączone z powstaniem nowych instytucji naukowych i kulturalnych przyciągnęły do miasta wielu uczonych i artystów. Tworzyli oni idee dające początek nowemu szkockiemu społeczeństwu. Odchodzili od przestarzałych form narodu podzielonego na rodowe klany, w jego miejsce tworząc współczesne społeczeństwo brytyjskie. Rozpoczął się czas rozkwitu miasta przypadający na okres Oświecenia, kiedy w Edynburgu mieszkali i tworzyli myśliciele i wynalazcy tacy jak Adam Smith, David Hume czy Alexander Graham Bell. Życie kulturalne przenosiło się do nowych dzielnic z przeludnionego Starego Miasta, gdzie ograniczona murami miejskimi przestrzeń nie pozwalała na wznoszenie nowych budynków. Zamiast tego dobudowywano tam kolejne piętra do istniejących domów. W rezultacie dziesięciopiętrowa kamienica nie była na edynburskiej starówce niczym dziwnym, a niektóre budynki sięgały trzynastu pięter. Stare Miasto uległo poważnemu zniszczeniu w pożarze w 1824, lecz mimo to wiele z tych "wieżowców" zachowało się do dzisiejszych czasów.

W XIX w. liczba ludności Edynburga wzrosła z 90 tys. w 1801 do 413 tys. w 1901. Tak gwałtowny wzrost populacji miasta spowodowany był m.in. przez imigrantów z Irlandii, uciekających przed tzw. zarazą ziemniaczaną. W tamtym czasie w Edynburgu, podobnie jak w innych brytyjskich miastach, nadszedł okres uprzemysłowienia. Większość nowych fabryk i zakładów produkcyjnych powstała jednak w sąsiadującym porcie Leith, poza terenem ówczesnego Edynburga. Największym ośrodkiem przemysłu w Szkocji stało się Glasgow, Edynburg natomiast pozostał jednym z najważniejszych brytyjskich centrów nauki i kultury.

Dzielnice miasta

Na centrum Edynburga składa się Stare Miasto (Old Town) i Nowe Miasto (New Town) rozdzielone ogrodami Princes Street Gardens. Stare Miasto jest najstarszą dzielnicą, budowaną od wczesnego średniowiecza wzdłuż traktu łączącego edynburski Zamek z pałacem Holyrood. Nowe Miasto powstało w XVIII w. jako dzielnica bogatych rezydencji, urzędów i banków, i charakteryzuje się regularną zabudową i szerokimi, wygodnymi ulicami. Pomiędzy obiema dzielnicami rozciąga się teren parkowy Princes Street Gardens, powstały po osuszeniu znajdującego się tam niegdyś jeziora Nor Loch. Na południe od centrum znajduje się okolica uniwersytecka, na zachód od zamku niewielka dzielnica biurowa z budynkami banków i instytucji finansowych. W odleglejszych od centrum dzielnicach Edynburga przeważa zabudowa mieszkalna.

Old Town

Old Town jest sercem średniowiecznego Edynburga, posiada większą część jego historycznych zabytków, w tym Zamek, Pałac Holyrood oraz Katedrę St Giles. Znajduje się tu również dom Johna Knoxa, który wprowadził protestantyzm w Szkocji oraz pomnik Waltera Scotta - sławnego pisarza. Jego nazwiskiem nazwana jest główną ulicą starówki, która łączy ze sobą dwie królewskie rezydencje Edynburga: Edinburgh Castle i Pałac Holyrood. Zawiera w sobie trzy najważniejsze ciągi ulic - Castlehill, Lawnmarket i High Street. "Królewska Mila" jest najchętniej odwiedzanym przez turystów miejscem Edynburga.

Na południu starówki ważnym punktem są także Cowgate i Grassmarket. Okolica ta jest pełna pubów, lokali rozrywkowych i antykwariatów.

Princes Street Gardens - Park ten (a w zasadzie ogrody) znajduje się w dolinie pomiędzy Old Town a New Town. Od północy przylega do Princes Street. W czasie pomiędzy Świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem w ogrodach tych, tuż pod zamkiem, odbywają się turnieje łyżwiarskie.

W centrum Princes Street Gardens znajduje się sztuczne wzgórze The Mound. Jego nazwa oznacza "kopiec" i wywodzi się z czasów gdy pomiędzy Starym i Nowym Miastem znajdowało się jezioro, a wzgórze usypano jako rodzaj grobli łączącej obie części centrum. Na wzgórzu tym swoje siedziby mają m.in. Royal Scottish Academy, National Gallery of Scotland oraz Bank of Scotland.

New Town

Nowe miasto zbudowane zostało w XVIII w. aby poprawić fatalne warunki życia w Starym mieście, które w owych czasach pozbawione było kanalizacji a wąskie i kręte uliczki przyczyniały się do wybuchów licznych pożarów. Powstawały tu szerokie i przestronne ulice, budowane w stylu georgiańskim, w których znajdowały się liczne budynki rządowe i ekskluzywne mieszczańskie apartamenty. Szachownica równoległych do siebie ulic, jak i same budynki, biura i banki są przykładem doskonałej, wręcz klasycznej i eleganckiej prostoty.

W centrum New Town znajduje się ulica George Street z wieloma szykownymi sklepami i restauracjami podnoszącymi prestiż okolicy. Biegnie ona równolegle pomiędzy Queen Street a Princes Street, szerokiej i eleganckiej ulicy z dużymi budynkami na obydwu końcach. Na zachodnim jej krańcu znajduje się Charlotte Square zaprojektowany w 1791 roku przez Roberta Adamsa, a także Kościół St George´s. St Andrews Square z Melville Monument i Royal Bank of Scotland leżą na przeciwległym końcu George Street. Princes Street ze względu na doskonały widok na zamek i bliskość parku stała się najbardziej popularną ulicą w Edynburgu. Najbardziej imponującym budynkiem jest Register House na północno-wschodnim jej końcu. Znajduje się tu także Waverley Market, tuż obok dworca kolejowego Waverley.

Holyrood park i Arthur's seat

Za Pałacem Holyrood park wznosi się do podnóża wygasłego wulkanu. Pierwotnie obszar ten był terenem polowań, dziś jest to popularne miejsce spacerowe o powierzchni 2 ha, w którym znajduje się między innymi słynny staw St. Mary's. Na zachód od parku położony jest nowy gmach Szkockiego Parlamentu.

Bruntsfield, Marchmont i Morningside

Na południowych przedmieściach znajdują się duże otwarte przestrzenie The Meadows i Bruntsfield. Stoi tu także średniowieczne Burgh Muir, które było miejscem kwarantanny dla ofiar średniowiecznej zarazy. Marchmont jest obszarem obleganym przez studentów.

1997 zacumowany i udostępniony do zwiedzania Jacht Jej Królewskiej Mości Britannia. Leith było źródłem inspiracji dla pisarza Irvina Welsha.

Klimat

Tak jak większą część Szkocji, Edynburg należy do umiarkowanej strefy klimatycznej o wybitnym morskim charakterze. Zimy są stosunkowo łagodne, mimo że miasto znajduje się na tej samej szerokości geograficznej, jak Moskwa lub Labrador. Temperatury w dzień rzadko spadają poniżej 0°C. Latem temperatury rzadko przekraczają +23°C. Bliskość Morza Północnego i Oceanu Atlantyckiego łagodzi duże wahania temperatur w skali roku.

Położenie Edynburga pomiędzy wybrzeżem a górami decyduje o wietrznej pogodzie w mieście. Wiatry przeważnie wieją z południowego zachodu, jest to związane z kierunkiem Prądu Zatokowego, który decyduje o klimacie prawie całej Szkocji. Również duża ilość opadów w Edynburgu związana jest z tymże prądem, choć można dostrzec, iż jest ich mniej niż w bardziej wysuniętym na zachód Glasgow. Edynburg ma niższe roczne opady niż większa część Wielkiej Brytanii i ponad 100 mm mniej niż Dublin. Wiatry z wschodniego kierunku są zwykle bardziej suche i zimniejsze. Miesięczna ilość opadów jest dość podobna w całym roku.

Komunikacja

System komunikacji miejskiej, w tym prawie 490-tysięcznym mieście, opiera się prawie wyłącznie na połączeniach autobusowych. Sieć połączeń jest bardzo gęsta, a przystanki często zlokalizowane są bardzo blisko siebie. Najpopularniejszym przewoźnikiem jest przedsiębiorstwo Lothian Buses, które obejmuje swym zasięgiem miasto i przyległe jednostki administracyjne: Mid- i East Lothian. Tabor składa się w około 70% z pojazdów niskopodłogowych. Ich średni wiek to 5,3 roku. Obecnie trwa budowa nowej linii tramwajowej mającej połączyć nadmorską dzielnicę Leith z centrum miasta oraz lotniskiem.

Edynburg jest jednym z największych węzłów kolejowych w Szkocji, głównym dworcem kolejowym jest Edynburg Waverley obsługującym ponad 15 mln pasażerów rocznie. Inne stacje kolejowe

Robocza nazwa Edinburgh Festival to nagromadzenie różnego rodzaju widowisk, festiwali i festynów w sierpniu i we wrześniu każdego roku w stolicy Szkocji Edynburgu. Tylko podczas trzech tygodni festiwali do miasta przybywa ok. 2 mln gości.

Edinburgh Zoo

To jeden z największych parków zoologicznych w Szkocji. W zbiorach ogrodu znajdują się między innymi szympansy, lwy azjatyckie i lemury katta.

Na podstawie: artykuł Edynburg (http://pl.wikipedia.org/wiki/Edynburg) w Wikipedii

licencja: GNU Free Documentation Licence, autorzy: Wikipedyści

PFR - Polski Fundusz Rozwoju

Przedsiębiorca uzyskał subwencję finansową w ramach programu rządowego „Tarcza Finansowa 2.0 Polskiego Funduszu Rozwoju dla Mikro, Małych i Średnich Firm”, udzieloną przez PFR SA.